بررسی همدیدی موج گرمای آوریل 2008 ایران

در این تحقیق به شناسایی و علت وقوع موج گرمای آوریل 2008 به عنوان یکی از فراگیرترین امواج گرمایی در ایران پرداخته می‌شود. از آنجائی که شناخت عمیق چنین پدیده¬هایی فقط با استفاده از داده¬های زمینی امکان‌پذیر نمی¬باشد، لذا بررسی شرایط همدیدی و عوامل مؤثر جوی بیش از بیش ضروری است. جهت مطالعه همدیدی چگونگی رخداد موج گرمای موردنظر، داده¬های بازکاوی شده ارتفاع ژئوپتانسیل¬، فشار سطح دریا، دمای هوا و همچنین مؤلفه نصف‌النهاری و مداری باد در سطوح مختلف با قدرت تفکیک 5/2 در 5/2 درجه اخذ گردید و در گام بعد، نقشه¬های میانگین و آنومالی فشار و ارتفاع ژئوپتانسیلی در ترازهای مختلف، فرارفت هوای گرم و نقشه¬¬ی ضخامت با استفاده از نرم افزار GrADS رسم شد. نتایج بررسی همدیدی نشان داد که وجود کم‌فشار حرارتی در سطح زمین و استیلای پرفشار جنب حاره عامل اصلی این موج گرما بوده است. شکل‌گیری مرکز کم‌فشار حرارتی در تراز پایینی جو بر روی سودان و گسترش زبانه¬های آن از سمت جنوب و جنوب غربی بر روی ایران، باعث مکش هوای گرم و خشک مناطق بیابانی مانند عربستان و عراق به سمت ایران می¬شود. از طرفی پرفشار جنب حاره که از نوع هسته گرم می¬باشد، وقتی در سطوح میانی تروپوسفر شکل می¬گیرد بر اثر فرونشینی هوا در داخل آن، دما به مقدار زیادی افزایش می¬یابد. در نتیجه این شرایط انباشت گرما شکل می¬گیرد و تداوم آن برای چند روز موجب شکل¬گیری موج گرمای طولانی مدت با دمای بالا می¬شود. بر اساس بررسی¬آماری پدیده مذکور، روز 27 آوریل به عنوان روز اوج و روزهای 26 و 27 به ترتیب با دماهای 32.17 و 32.09 درجه سانتی‌گراد به عنوان گرم‌ترین و روز 22 آوریل 2008 با دمای 27.01 درجه سانتی‌گراد به عنوان سردترین روز شناخته شدند. و طی این دوره گرمایی، آستانه دمایی در مناطق مختلف کشور از 16 تا 41 درجه سانتی‌گراد متغیر بوده است. و بیشترین مساحت کشور دارای آستانه دمایی بین 36 – 31 و 41- 36 درجه سانتی¬گراد است.